Astronomowie donoszą o odkryciu nowej supernowej w galaktyce UGC 3855. Została wykryta za pomocą Teleskopu Półmetrowego HMT w Obserwatorium Xingming w Chinach.
Supernowe to bardzo silne i jasne eksplozje gwiazd, które pomagają nam lepiej zrozumieć ewolucję gwiazd i galaktyk. Astronomowie dzielą supernowe na dwie duże grupy w oparciu o ich widma atomowe: supernowe typu I i typu II. W widmach tych typu I nie występuje wodór. Supernowe typu II zawsze wykazują natomiast linie widmowe wodoru.
Supernowe typu Ib to podklasa supernowych, które charakteryzują się tzw. odartą otoczką. Powstają, gdy masywna gwiazda pozbawiona zewnętrznej otoczki wodorowej zapada się pod wpływem własnej grawitacji. Jednak astronomowie wyróżnili jeszcze tak zwane supernowe z ultra-odartą otoczką (i oznaczają je jako USSNe), które wykazują cechy widmowe podobne do supernowych typu Ib/Ic, ale stosunkowo słabo świecą. W przypadku tych rzadkich supernowych otoczka ich progenitora (czyli gwiazdowego źródła supernowej) została w ekstremalnym stopniu zniszczona jeszcze przed eksplozją.
Zespół astronomów pod kierownictwem Shengyu Yana z Uniwersytetu Tsinghua w Pekinie donosi o odkryciu osobliwej USSNe typu Ib. Po raz pierwszy została ona zidentyfikowana za pomocą teleskopu HMT 5 grudnia 2021 r. i otrzymała oznaczenie SN 2021agco. Wykryto ją w odległości około 130 milionów lat świetlnych, w stosunkowo starej galaktyce spiralnej znanej jako UGC 3855. Znajdywała się w odległości około 15 600 lat świetlnych od centrum tej galaktyki. Supernowa musiała ewoluować bardzo szybko, osiągając szczytową jasność -16,06 mag w ciągu zaledwie 2,4 dnia od wybuchu. Badania wykazały, że masa wyrzutu SN 2021agco wynosiła około 0,26 masy Słońca, a energia kinetyczna supernowej została oszacowana została na 95,7 kwintyliona ergów. Naukowcy ocenili też, że progenitor SN 2021agco miał wcześniej otoczkę o promieniu około 78,4 promienia słonecznego i masę rzędu 0,1 masy Słońca. Według autorów publikacji wyniki te sugerują, że progenitor SN 2021agco doznał gwałtownej utraty masy, a większość jego zewnętrznej powłoki została usunięta jeszcze przed wybuchem. Na podstawie tych ustaleń sklasyfikowano SN 2021agco jako ultra-odartą supernową Ib. To obecnie najbliższy Ziemi obiekt tego podtypu.
Obserwacje ujawniły również pewne informacje dotyczące właściwości macierzystej galaktyki supernowej, UGC 3855. Astronomowie odkryli, że ma ona około 10,6 miliarda lat, masę około 2,6 miliarda mas Słońca i stosunkowo niskie tempo formowania się gwiazd, wynoszące 0,2 masy Słońca rocznie. Odkrycie zostało szczegółowo opisane w artykule opublikowanym 7 października na serwerze arXiv.
Czytaj więcej:
- Oryginalna publikacja: Shengyu Yan et al, Discovery of the Closest Ultrastripped Supernova: SN 2021agco in UGC 3855, arXiv (2023)
Źródło: Phys.org
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Górne panele: Obrazy wczesnej fazy wybuchu supernowej 2021agco obserwowane przez ATLAS i Teleskop Półmetrowy (HMT). Dolne panele: zdjęcia rezydualne z obrazem galaktyki macierzystej odjętym od danych obserwacyjnych. Źródło: arXiv (2023). DOI: 10.48550/arxiv.2310.04827
