Gromady kuliste, które powstały w ciągu ostatniego miliarda lat, zostały odnalezione wokół olbrzymiej galaktyki w centrum gromady Perseusza.
Gromady kuliste mogą zawierać setki tysięcy, a nawet dziesięć milionów gwiazd, które pojawiły się zasadniczo w tym samym czasie. Są to najstarsze obiekty widoczne we Wszechświecie. Gromady kuliste zbierają się razem w gęstych, sferycznych skupiskach o średnicach setki razy mniejszych niż nasza Galaktyka. Droga Mleczna jest otoczona około 150 gromadami kulistymi, z których niektóre są widoczne na nocnym niebie; ale wokół olbrzymich galaktyk zlokalizowanych w centrum gromad galaktyk znajduje się około dziesięciu lub nawet dwudziestu tysięcy gromad kulistych. Gromady galaktyk zawierają setki lub tysiące galaktyk połączonych grawitacyjnie i nasyconych gorącym gazem.
Uważa się, że te gromady kuliste powstały wkrótce po narodzinach Wszechświata, ok. 13,8 mld lat temu, w tym samym czasie lub nawet przed powstaniem pierwszych galaktyk. Od tego czasu w dużej mierze pozostają niezmienione, oprócz procesu starzenia się wszystkich gwiazd w nich zawartych i stopniowej śmierci większości pozostałych gwiazd.
Thomas Broadhurst, profesor na UPV/EHU’s Department of Theoretical Physics and History of Science, wyjaśnił, że nie jest w pełni zrozumiałe, dlaczego w centrum gromad galaktyk powstają najjaśniejsze galaktyki. Fakt, że zawierają tysiące starych gromad kulistych, może być punktem, który należy wziąć pod uwagę. Badanie prowadzone przez dr Lima z University of Hong Kong, z którym Broadhurst współpracował, okazało się nieoczekiwanie odpowiedzią na pochodzenie niektórych gromad kulistych zlokalizowanych wokół olbrzymich galaktyk w centrum gromad galaktyk. Odkryliśmy, że w ciągu ostatniego miliarda lat z zimnego gazu w olbrzymiej galaktyce znajdującej się w centrum gromady galaktyk Perseusz powstały tysiące nowych gromad kulistych – wyjaśnił prof. Broadhurst.
Młodsze gromady kuliste są ściśle ze sobą powiązane, a zatem utworzone ze złożonej sieci chłodnego gazu, która rozciąga się na zewnętrzne obszary olbrzymiej galaktyki. Ta sieć chłodnego gazu rozwija się z gorącego gazu, który przenika całą gromadę Perseusza; w rzeczywistości gaz koncentruje się w centrum, umożliwiając szybsze jego chłodzenie, co prowadzi do tworzenia gromad kulistych. Po utworzeniu, te niemowlęce gromady kuliste nie pozostają w sieci chłodnego gazu, a opadają do wewnątrz olbrzymiej galaktyki.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Więcej:
Thousands of new globular clusters have formed over the last billion years
Sustained formation of progenitor globular clusters in a giant elliptical galaxy
Źródło: EHU
Na zdjęciu: Obraz z teleskopu Hubble'a pokazujący młode gromady kuliste (kolor niebieski) i filamenty zimnego gazu (kolor czerwony).
