3200 Phaethon to planetoida niezwykła pod wieloma względami. Należy do grupy Apolla i okresowo zbliża się do Słońca bardziej niż jakakolwiek inna nazwana, duża asteroida. Stąd też pochodzi jej dość tajemniczo brzmiąca nazwa. W greckim micie Phaeton, synu boga Słońca Heliosa, wątpił w swe pochodzenie. Poprosił o jakiś znak - dowód na to, że faktycznie ma związek z Heliosem. Nalegał, by choć przez jeden dzień pozwolono mu prowadzić boski rydwan słoneczny, gdy jednak mu na to pozwolono, stracił nad nim kontrolę i wystawił całą Ziemię na poważne niebezpieczeństwo. Aby zapobiec katastrofie, Zeus został zmuszony do zestrzelenia słonecznego rydwanu. Phaethon zginął.

Planetoida ma około 6 km średnicy - to faktycznie dość dużo. Co ciekawe, wywodzi się z niej coroczny rój meterów obserwowanych w połowie grudnia - Geminidów. To z kolei dość nietypowe, bowiem większość rojów meteorów bierze swój początek od rozpadających się komet. Przy maksymalnym zbliżeniu do Słońca temperatura powierzchni planetoidy może wzrastać nawet do 750°. Orbita obiektu także przypomina klasyczne orbity komet, a skład planetoidy pod wieloma względami jest taki, jak skład chemiczny przeciętnej komety. Phaethon klasyfikowany jest też jako tak zwana asteroida typu B, złożona w dużej mierze z ciemnego i słabo odbijającego światło materiału. Od czasu jej odkrycia znaleziono kilka innych obiektów o mieszanych cechach kometarnych i asteroidalnych.

Phaethon jest obiektem NEO i planetoidą potencjalnie niebezpieczną (obiekt klasy PHA, ang. Potentially Hazardous Asteroids). Obecnie z jej strony nic nam bezpośrednio nie zagraża. Główne obawy budzi natomiast rozmiar obiektu i jego najmniejsza możliwa odległość od Ziemi (wyliczona jako 0,01945 jednostki astronomicznej, co odpowiada 2 910 000 km). Szacuje się, że planetoida będzie co pewien czas przecinała orbitę Ziemi, ale nie zbliży się do niej w sposób niebezpieczny jeszcze co najmniej przez 400 lat. Jedno z bliższych przejść miało miejsce 10 grudnia 2007 roku. Phaeton minął naszą planetę w odległości 18 085 600 km. Został wówczas wykryty i zaobserwowany przez radar w Arecibo oraz słoneczną sondę STEREO-A, która zgłosiła wówczas nieoczekiwane pojaśnienie pola obserwacyjnego.

Phaeton odwiedził nas ponownie w dniu 16 grudnia 2017 roku o godzinie 23:00 czasu UT. Minął Ziemię o 10 312 040 km. Przypomnijmy: to wciąż mniej więcej 27 razy dalej niż średnia odległość między Ziemią a Księżycem. Obiekt został także wtedy zaobserwoany przez systemy radarowe w Goldstone i Arecibo. Po raz kolejny pojawi się w pobliżu Ziemi dopiero w 2093 roku.

Animacja: bliski przelot 3200 Phaethon w dniu 15 grudnia 2017 (18:47:13 - 19:24:50 UTC). Autorem obserwacji jest Ingvars Tomsons z Rygi. Wykorzystano teleskop typu reflektor (600/154, CCD HEQ5).

Zdjęcie: obraz radarowy planetoidy 3200 Phaethon zarejestrowany w Obserwatorium Arecibo w dniu 17 XII 2017. Źródło: Arecibo Observatory/NASA/NSF

Phaethon to także pierwsza planetoida odkryta z pokładu sondy kosmicznej. Odkrycie to zostało oficjalnie ogłoszone w październiku 1983 roku. Simon F. Green i John K. Davies znaleźli ją, analizując zdjęcia pochodzące z satelity obserwującego niebo w podczerwieni, IRAS (ang. Infrared Astronomical Satellite).

 

Czytaj więcej: