Astronomowie połączyli zdjęcia obszaru powstawania gwiazd zwanego Mgławicą Tarantula w zakresie rentgenowskim (teleskop Chandra) i podczerwieni (teleskop Webba) w jeden olśniewający widok.
Jest to jedno ze zdjęć sfotografowanych z udziałem Teleskopu Webba, z których 12 zostało uznane za najpiękniejsze przez portal JamesWebbDiscoveries spośród opublikowanych w 2023 roku.
Mgławica Tarantula, zwana formalnie 30 Doradus znajduje się w odległości około 161 000 l.św. od nas w Wielkim Obłoku Magellana. Jest to największy i najjaśniejszy obszar gwiazdotwórczy w Lokalnej Grupie Galaktyk. Tutaj astronomowie zaobserwowali najgorętsze i najbardziej masywne znane nam gwiazdy.
W styczniu 2023 roku ukazał się olśniewający widok Mgławicy Tarantula, który jest połączeniem zdjęć w zakresie rentgenowskim – z obserwatorium satelitarnego Chandra oraz w podczerwieni – z Teleskopu Webba. Widać obłoki pyłowo-gazowe w tej mgławicy oraz pozostałości po wybuchu supernowej, które są budulcem dla gwiazd kolejnej generacji.
Na tej mozaice zdjęć barwy niebieska i fioletowa odpowiadają danym z obserwacji teleskopem Chandra, zaś barwy czerwona, pomarańczowa, zielona i niebieska – reprezentują obserwacje z Teleskopu Webba. Teleskop Chandra uchwycił obszary z plazmą ogrzaną aż do milionów stopni przez fale uderzeniowe generowane przez wiatry gwiazd masywnych. Natomiast obserwacje Webba pokazują zarówno rodzące się gwiazdy, zwane protogwiazdami jak i obłoki chłodniejszego gazu, z którego powstają kolejne generacje gwiazd.
Skład chemiczny 30 Doradus jest inny od większości mgławic w Drodze Mlecznej. Według astronomów w rzeczywistości reprezentuje on warunki w naszej Drodze Mlecznej jakie istniały kilka miliardów lat temu, gdy tempo procesów gwiazdotwórczych było znacznie większe niż dzisiaj. To – w połączeniu ze względnie niewielką odległością i dużą jasnością tej mgławicy, stwarza dla astronomów znakomite warunki do badań jak powstawały gwiazdy w Drodze Mlecznej i odległej przeszłości.
O ile Teleskop Webba został wystrzelony na orbitę niecałe dwa lata temu w Święta Bożego Narodzenia 2021 roku, a pierwsze zdjęcia tej mgławicy zostały zrobione w lipcu 2022 roku, to obserwatorium satelitarne Chandra obserwowało 30 Doradus często podczas trwającej do tej pory 23-letniej misji. Ten ogromny gwiazdy żłobek stanowić będzie nadal ważny cel obserwacji astronomicznych.
Na ilustracji: Porównanie rozmiarów pól widzenia teleskopów kosmicznych Chandra, Hubble’a, Spitzera i Webba. Źródło: X-ray (Chandra): NASA/CXC/Penn State Univ./L. Townsley et al.; IR (Spitzer): NASA/JPL/PSU/L.Townsley et al. IR (JWST): NASA/ESA/CSA/STScI/JWST ERO Production Team; Optical (Hubble): NASA/STScI
Widoki fragmentu Mgławicy Tarantula obok siebie w bliskiej/średniej podczerwieni (odpowiednio po lewej/po prawej) wykonane przez Teleskop Webba. Przekątna zdjęcia odpowiada na niebie 2,64’ (~130 l.św. z odległości 170 tysięcy l.św.). Na stronie internetowej ESA można interaktywnie oglądać oba zdjęcia, przesuwając suwak: bliska ↔ średnia podczerwień. Każdy fragment widma promieniowania elektromagnetycznego pokazuje i ukrywa inne cechy, co pozwala astronomom zrozumieć mechanizmy fizyczne odpowiadające za powstawanie gwiazd. Źródło: NASA, ESA, CSA, and STScI
Więcej informacji:
• Composite image of Tarantula Nebula from Chandra and Webb data released
• The Enduring Stellar Lifecycle in 30 Doradus
• The Best of James Webb Telescope Images in 2023
• Portal Urania → Webb złapał kosmiczną tarantulę
• Najpiękniejsze zdjęcia z Teleskopu Webba w 2023 roku
Opracowanie: Ryszard Biernikowicz
Źródło: NASA
Na ilustracji: Połączone zdjęcia z teleskopów Chandra oraz Webba Mgławicy Tarantula w zakresie rentgenowskim (kolory: niebieski i fioletowy) i w podczerwieni (kolory: czerwony, pomarańczowy, zielony i jasnoniebieski). Widać tutaj protogwiazdy i masywne obłoki gazu i pyłu, w których powstają gwiazdy. Źródło: X-ray (Chandra): NASA/CXC/Penn State Univ./L. Townsley et al.; IR (Spitzer): NASA/JPL/PSU/L.Townsley et al. IR (JWST): NASA/ESA/CSA/STScI/JWST ERO Production Team; Optical (Hubble): NASA/STScI
