Z kosmodromu Xichang w Chinach wystartowała rakieta Długi Marsz 2C. W udanej misji wyniosła na orbitę innowacyjny rentgenowski teleskop kosmiczny Einstein Probe.
Rakieta Długi Marsz 2C wystartowała 9 stycznia 2024 r. o 2:03 w nocy czasu lokalnego. Lot przebiegł pomyślnie i ważący prawie 1,5 t statek został umieszczony na docelowej orbicie o wysokości około 600 km i inklinacji 29 stopni.
Einstein Probe to teleskop rentgenowski powstały we współpracy Chińskiej Akademii Nauk, Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA oraz Instytutu Plancka. Satelita został zbudowany przez chińskie zakłady CAST. Umieszczono na nim dwa teleskopy: Wide-field X-ray Telescope (WXT) oraz Follow-up X-ray Telescope (FXT).
WXT to teleskop rentgenowski bardzo szerokiego pola widzenia. Bazuje na specjalnie wykonanej optyce, zainspirowanej działaniem wzroku homara. Setki tysięcy rurek ułożonych w sferę kierują światło dochodzące do teleskopu do detektora typu CMOS. Teleskop WXT składa się z 12 takich modułów co daje łącznie pole widzenia 3600 stopni kwadratowych.
Jeden z 12 modułów teleskopu WXT. Źródło: CAS.
Drugi teleskop FXT jest przeznaczony do dokładniejszego badania wykrytych źródeł promieniowania rentgenowskiego. To konstrukcja bardziej klasyczna typu Wolter-I. Teleskop FXT składa się z dwóch identycznych modułów optycznych. Einstein Probe jest wyposażony w moduł przetwarzania danych na pokładzie, więc jest w stanie autonomicznie kierować teleskop FXT po wykryciu czegoś interesującego w szerokokątnym teleskopie WXT.
Udział europejskiej agencji ESA polegał na testowaniu i kalibracji detektorów CMOS w teleskopie WXT oraz budowie i testach zwierciadeł i dywertera elektronów w instrumencie FXT. Za sprawą europejskich stacji naziemnych pobierana będzie część danych naukowych i telemetrii z teleskopu.
Misja potrwa minimum 3 lata a jej celem jest stworzenie dużego przeglądu nieba w poszukiwaniu źródeł sygnału rentgenowskiego ze zwartych źródeł kosmicznych jak czarne dziury i gwiazdy neutronowe. Naukowców interesuje szczególnie wykrycie promieniowania X w supermasywnych czarnych dziurach, z których do tej pory nie zarejestrowano żadnego światła.
Ilustracja obrazująca budowę teleskopu Einstein Probe. Źródło: CAS.
Einstein Probe ma też wykrywać rozbłyski gamma, wybuchy supernowych, flary z gwiazd w Drodze Mlecznej czy niektóre zdarzenia w Układzie Słonecznym jak emisje z komet i zorze na Jowiszu. Sonda przyczyni się również do rozwoju astronomii fal grawitacyjnych. Jeżeli detektory naziemne wykryją jedno z takich zjawisk jak kolizja czarnych dziur czy kolizja czarnej dziury i gwiazdy neutronowej to teleskop Einstein Probe będzie starał się zarejestrować światło rentgenowskie z takiego zdarzenia.
Start misji Einstein Probe był 7. udanym lotem rakiety orbitalnej na świecie w 2024 r. i drugim chińskim. Chiny w ostatnich latach znacząco zwiększyły liczbę wysyłanych naukowych misji kosmicznych. Najważniejszy w tym roku będzie start sondy Chang’e 6, która jako pierwsza w historii ma pobrać materiał z niewidocznej strony Księżyca i wrócić z nim na Ziemię. Sonda dotarła w styczniu na teren kosmodromu Wenchang, skąd wystartuje w maju.
Na podstawie: ESA/Xinhua/SpaceNews
Opracował: Rafał Grabiański
Więcej informacji:
Na zdjęciu tytułowym: Rakieta Długi Marsz 2C startująca z misją Einstein Probe. Źródło: Ling Siqin/Xinhua
