Agencja kosmiczna JAXA poinformowała w poniedziałek, że japoński lądownik księżycowy SLIM powrócił do życia, umożliwiając sondzie kontynuowanie misji badania powierzchni Księżyca.
To nieoczekiwane ogłoszenie jest niezwykle ważne dla japońskiego programu kosmicznego, który przechodził ciężkie chwile po tym jak dziewięć dni temu inteligentny lądownik do badania Księżyca (SLIM) wylądował pod niewłaściwym kątem, przez co jego panele słoneczne były skierowane w złą stronę.
„Wczoraj wieczorem udało nam się nawiązać komunikację ze SLIM i wznowiliśmy działalność!” - JAXA poinformowała na platformie społecznościowej X, publikując ziarniste zdjęcie księżycowej skały znanej jako „zabawkowy pudel” („toy poodle”). - „Natychmiast rozpoczęliśmy obserwacje naukowe za pomocą MBC i pomyślnie uzyskaliśmy pierwsze światło do obserwacji w 10 pasmach” – dodała JAXA, odnosząc się do wielopasmowej kamery spektroskopowej lądownika.
Księżycowa skała „zabawkowy pudel” („toy poodle”) sfotografowana przez SLIM. Źródło: JAXA.
20 minut strachu
Przyziemienie SLIM 20 stycznia uczyniło Japonię dopiero piątym krajem, który po Stanach Zjednoczonych, Związku Radzieckim, Chinach i Indiach dokonał „miękkiego lądowania” na Księżycu. Jednak podczas opadania, nazwanego „20 minutami strachu”, statek miał problemy z silnikiem i wylądował pod niewłaściwym kątem, jak pokazały zdjęcia opublikowane przez JAXA. Oznaczało to, że panele słoneczne były skierowane na zachód, a nie w górę, i nie było pewne, czy nadal będą otrzymywać wystarczającą ilość światła słonecznego do działania.
W zeszłym tygodniu JAXA poinformowała, że wyłączyła SLIM, gdy pozostało mu zaledwie 12 procent mocy, mając nadzieję, że statek obudzi się w tym tygodniu.
Rzecznik JAXA powiedział w poniedziałek, że działanie SLIM zostało wznowione „prawdopodobnie dlatego, że w baterii słonecznej wznowiono wytwarzanie energii po otrzymaniu światła słonecznego”.
„Nadamy priorytet temu, co możemy zrobić teraz – czyli obserwacji i zbieraniu informacji – zamiast dostosowywać pozycję SLIM, ponieważ zmiana pozycji może doprowadzić do pogorszenia sytuacji” – powiedział.
Zdjęcie z konferencji prasowej Japońskiej Agencji Kosmicznej JAXA. Źródło: phys.org
W zeszłym tygodniu JAXA poinformowała, że SLIM wylądował 55 metrów od celu. Oznaczało to, że „Księżycowy Snajper” sprostał swojemu przydomkowi i wylądował w 100-metrowej strefie lądowania. Przed wyłączeniem statku kontrola misji pobrała dane techniczne i obrazy dotyczące zejścia SLIM oraz krateru księżycowego, w którym wylądował.
Dwa mini-łaziki, które przyleciały razem ze SLIM, również odłączyły się pomyślnie. Te zmiennokształtne urządzenia nieco większe od piłki tenisowej zostały opracowane we współpracy z firmą stojącą za zabawkami Transformer.
Miejsce lądowania SLIM (mały biały punkt pośrodku obrazu) przed (M1254087075L) i po (M1460739214L) wylądowaniu. Zwróć uwagę na niewielką zmianę współczynnika odbicia wokół lądownika, spowodowaną omiataniem powierzchni przez spaliny silnika. Zdjęcia powiększone 2x, szerokość 440 metrów. Źródło: NASA/GSFC/Arizona State University.
Księżycowe wyzwania
Aktualnie Rosja, Chiny i inne kraje, od Korei Południowej po Zjednoczone Emiraty Arabskie, również próbują szczęścia w dotarciu na Księżyc. Nie przychodzi im to z łatwością. W tym miesiącu z lądownika księżycowego Peregrine amerykańskiej firmy Astrobotic wkrótce po starcie zaczęło wyciekać paliwo, co przekreśliło tę misję, a sam Peregrine spłonął w atmosferze ziemskiej. NASA przełożyła także plany załogowych misji księżycowych w ramach programu Artemis.
Trudności miały też japońskie misje, z których dwie poprzednie – publiczna i prywatna – zakończyły się niepowodzeniem. W 2022 r. Japonia bezskutecznie próbowała wysłać sondę księżycową o nazwie Omotenashi w ramach amerykańskiej misji Artemis 1, w kwietniu zaś japoński startup ispace bez sukcesu próbował zostać pierwszą prywatną firmą, która wylądowała na Księżycu, tracąc komunikację ze swoim statkiem po, jak to określił, „twardym lądowaniu”.
Obecnie naukowcy z JAXA liczą, że SLIM może nareszcie zająć się swoją główną misją, jaką jest zbadanie odsłoniętego obszaru płaszcza Księżyca, wewnętrznej warstwy zwykle znajdującej się głęboko pod jego skorupą.
Opracowanie: Joanna Molenda-Żakowicz
Na ilustracji: Jeden z łazików na Księżycu. Źródło: JAXA/TOMY Company/Sony Group Corporation/Doshisha University
