Załogowy statek Sojuz MS-22 zadokowany do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej wyciekał chłodziwem systemu kontroli termicznej. Uszkodzenie spowodowało odwołanie rosyjskiego spaceru kosmicznego i może utrudnić powrót astronautów na Ziemię.
15 grudnia 2022 r. w trakcie przygotowań do przeprowadzenia rosyjskiego spaceru kosmicznego doszło do uszkodzenia załogowego statku Sojuz MS-22 zadokowanego do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W wyniku uszkodzenia wystąpił wyciek chłodziwa z systemu kontroli termicznej statku. Chłodziwo wylatywało w przestrzeń kosmiczną przez około 3 godzin – prawdopodobnie aż do opróżnienia całej pętli kontroli termicznej.
Po 3.00 w nocy czasu polskiego trwała ostatnia faza przygotowań do rozpoczęcia spaceru kosmicznego VKD-56. Astronauci rosyjscy Prokopiew i Petelin znajdowali się w skafandrach Orlan w zdehermetyzowanym module Poisk. Głównym celem tego wyjścia miało być przeniesienie radiatora znajdującego się przy module Raswiet do modułu MLM-U Nauka, gdzie radiator pełnić ma swoją funkcję. Radiator czekał na przybycie rosyjskiego modułu przez 10 lat. Ma masę prawie pół tony i umożliwi odprowadzanie nadmiernego ciepła z różnych systemów modułu Nauka.
Spacer musiał zostać jednak odwołany. Około 1.45 w nocy zauważono duży strumień cząsteczek rozpryskujących się we wszystkie strony i wychodzących z okolic sekcji serwisowej statku załogowego Sojuz MS-22. Statek Sojuz MS-22 jest zadokowany do portu w module Raswiet. Przyleciało nim we wrześniu trzech astronautów: Rosjanie Sergiej Prokopiew i Dmitrij Aleksandrowicz oraz Amerykanin Frank Rubio.
Wyciek widoczny przy statku Sojuz MS-22. Źródło: NASA TV.
Po zauważeniu wycieku kontrola lotu poleciła przygotowującym się do wyjścia astronautom pozostanie w module Poisk i oczekiwanie na dalsze komunikaty. O 3.49 postanowiono, że spacer nie może się odbyć i polecono przywrócenie ciśnienia w module Poisk. Wyciek ze statku Sojuz MS-22 trwał nieprzerwanie przez ponad 3 godziny.
Astronauci mieli nie otwierać okiennic zewnętrznych w module Zwiezda, zwróconych po stronie statku Sojuz MS-22. Zdecydowano, by z innych miejsc stacji wykonać jak najdokładniejsze zdjęcia statku z ulatniającym się z niego chłodziwem. Do pracy zaprzęgnięto też europejskie ramię robotyczne ERA. Po 5.30 astronautka Anna Kikina przemieściła ramię do pozycji najdalej dosięgającej statku Sojuz MS-22. Dokonano próby zarejestrowania stanu statku przy użyciu kamer na podczerwień i zewnętrznego oświetlenia na ramieniu. Niestety wyciek wtedy już ustał, a wg nieoficjalnych informacji samo ramię nie mogło dosięgnąć wszystkich obszarów na statku i obrazowanie nie pozwoliło ustalić miejsca usterki.
Agencja NASA ma również użyć ramienia robotycznego Canadarm2, żeby zbadać statek Sojuz. Trwa współpraca agencji Roskomos i NASA mająca na celu ustalenie następnych kroków.
Uszkodzenie statku Sojuz MS-22 może mieć duże konsekwencje dla planowania kolejnych misji do stacji ISS. Sojuz MS-22 posiada dwa układy kontroli termicznej. Jeden w sekcji serwisowej OSA odpowiada za chłodzenie systemów statku, drugi w kapsule załogowej służy utrzymaniu przyjaznej temperatury w jego hermetyzowanej części. Statek Sojuz MS-22 stanowi przede wszystkim środek transportu dla przybyłej nim załogi. Jeśli okaże się, że uszkodzenia uniemożliwiają lot za jego pomocą, to w tej chwili trzech astronautów na ISS nie ma środka do powrotu na Ziemię – ani planowanego w marcu 2023 r., ani awaryjnego gdyby była taka potrzeba.
Możliwości, które mogą wchodzić w grę to wcześniejsze wysłanie statku Sojuz MS-24 w wersji bez załogi na pokładzie. Statek ten mógłby zadokować autonomicznie do stacji ISS i zabrać trójkę astronautów.
Ciężko jeszcze w tej chwili mówić o przyczynach uszkodzenia. Według informacji prasowej podanej przez rosyjską agencję Roskosmos doszło do uszkodzenia zewnętrznego poszycia statku w sekcji modułu serwisowego. Jeżeli to okaże się prawdą to można przypuszczać, że powodem zniszczeń mógł być przelatujący śmieć kosmiczny.
Więcej informacji:
Na podstawie: NASA/Roskosmos/SpaceNews
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Ramię robotyczne ERA podczas inspekcji sekcji serwisowej statku Sojuz MS-22. Źródło: NASA.