Fundacja Rozwoju Centrum Macierz Polonii planuje postawić cokół z popiersiem Mikołaja Kopernika przed budynkiem Biurakańskiego Obserwatorium Astrofizycznego w Bjurakan w Armenii. Będzie to pierwszy pomnik Polaka w tym kraju.
Fundacja Rozwoju Centrum Macierz Polonii przesłała do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM) wniosek, o postawienie we wsi Bjurakan, liczącej niecałe 5 tys. mieszkańców i oddalonej o ok. 30 km Erywania – stolicy Armenii, cokołu z popiersiem Mikołaja Kopernika. Pomnik ma stanąć we wrześniu przed budynkiem Biurakańskiego Obserwatorium Astrofizycznego znajdującego się na górze Aragac na wysokości 1405 m n.p.m. Przy okazji ma to być pierwszy pomnik Polaka w Armenii.
Fundacja we wniosku do KPRM wyjaśnia:
"Upamiętnienie Kopernika będzie w najlepszym tego słowa znaczeniu promowaniem Polski jako kraju zasługującego na szacunek Ormian, z ponad tysiącletnią historią dłuższą od państwowości Rosji i wybitnymi osiągnięciami nauki i kultury".
Cokół z popiersiem polskiego astronoma ma mieć więcej niż jeden cel.:
"Dla naukowców przebywających i odwiedzających Obserwatorium fakt ustawienia Kopernika będzie nie tylko aktem przypomnienia o początkach naukowej astronomii i dorobku wielkiego Polaka, ale także symbolicznym <zajęciem terenu> na rzecz polskiej - czyli zachodniej nauki - w kontraście dla licznych w Armenii hołdów i upamiętniaj dla nauki sowieckiej".
Fundacja powołuje się także na tradycje kupieckie, które łączą Ormian i Polaków. Ormianie w czasach Kopernika zajmowali się głównie handlem ze Wschodem, skąd sprowadzali luksusowe towary, przyczyniając się m.in. do orientalizacji kultury polskiej. Była to grupa wykształcona, bogata, która ulegała polonizacji. Dodatkowym smaczkiem jest fakt, że ojciec polskiego astronoma był krakowskim kupcem.
"Mikołaj Kopernik będzie dla Ormian postacią bliską także z powodu ich wielkich kupieckich tradycji".
Gayene Baleyan, Dyrektorka Komunikacji Biurakańskiego Obserwatorium Astrofizycznego w Armenii w wywiadzie dla Agencji Informacyjnej mówi:
"Mikołaj Kopernik jest bardzo ważną postacią dla ormiańskiej astronomii, ponieważ i my staramy się działać w sposób rewolucyjny. Viktor Ambartsumian, który wprowadził szereg nowatorskich pomysłów w astronomii/astrofizyce XX wieku, był często nazywany „Kopernikiem XX wieku”. Główna uroczystość planowana jest we wrześniu, kiedy to polska fundacja FRCMP zaplanowała instalację popiersia Kopernika w Biurakańskim Obserwatorium Astrofizycznym. Wydarzenie jest powiązane z IAU S365 i będzie miało dużą międzynarodową i lokalną publiczność. Ukaże się szereg artykułów, wywiadów i innych materiałów medialnych. Z tej okazji powstanie także strona internetowa informująca w kilku językach o dokonaniach Mikołaja Kopernika".
Biurakańskie Obserwatorium Astrofizyczne (BAO) zostało założone w 1946 roku z inicjatywy słynnego ormiańskiego astronoma Wiktora Ambarcumiana. Zostało oficjalnie otwarte 19 września 1956 roku. Ambarcumian był pierwszym dyrektorem obserwatorium i kierował nim aż do 1988 roku (od 1998 roku obserwatorium nosi jego imię).
BAO prowadzi szereg projektów badawczych i współpracuje z 23 krajami. Pierwszym odkryciem dokonanym w obserwatorium było odkrycie asocjacji gwiazdowych przez Wiktora Ambarcumiana w 1947 roku. Wśród innych odkryć można wspomnieć o opracowaniu hipotezy o aktywności jąder galaktycznych (Ambarcumian, 1958), czy odkrycie ponad 1000 gwiazd rozbłyskowych, kilkudziesięciu supernowych, setek obiektów Herbiga-Haro i mgławic wyglądem przypominających komety oraz wiele innych.
Obecnie w obserwatorium znajduje się sześć teleskopów, z których największe to 2,6-metrowy teleskop Cassegraina (oddany do użytku w 1976 roku) oraz 1-metrowy teleskop Schmidta.
Więcej informacji o BAO można znaleźć na stronie internetowej instytucji.
Źródło: WP.pl, Agencja Informacyjna, Wikipedia.pl,
Oprac. Paweł Z. Grochowalski
