Przejdź do treści

Spojrzenie w październikowe niebo 2021

Czy ta olbrzymia pomarańczowa kula zaraz stoczy się po porośniętym drzewami wzgórzu? Nie, ponieważ ta kula to tak naprawdę nasze Słońce. Centralna gwiazda Układu Słonecznego została uchwycona o wschodzie, ponad wzgórzem na Ziemi, dwanaście dni temu – wraz z uroczo szczegółowym pierwszym planem. Na tarczy Słońca widać pięć plam słonecznych. To całkiem sporo, biorąc pod uwagę fakt, że w okresie minimum cyklu aktywności słonecznej w ciągu ostatnich kilku lat przez większość dni w ogóle nie było plam. Źródło: A

Miesiąc październy, Genowefy (3.I.) obraz wierny – przysłowie to prognozuje nam chłodną, lecz pogodną, Złotą Polską Jesień. Oczywiście cieszymy się z faktu, że Słońce nie próżnuje, chociaż niestety jego deklinacja z dnia na dzień maleje, a w związku z tym długość dnia, u nas na półkuli północnej, stale się skraca, z czym musimy się niestety pogodzić. W Małopolsce ubędzie dnia aż 107 minut, z 11 godzin i 37 minut na początku października do 9 godzin i 50 minut na końcu miesiąca. Słońce w czwartek 1 października wschodzi o godz. 6:41, a zachodzi o 18:18, natomiast w ostatnim dniu miesiąca wzejdzie o 6:28 a schowa się pod horyzontem już o godzinie 16:18. Wprost nie do wiary, ale ten dzień będzie jeszcze dłuższy od najkrótszego dnia roku o 105 minut! Ponadto Słońce 23 października o godz. 7:50 przejdzie ze znaku Wagi w znak Skorpiona (Niedźwiadka).

Słońce

W tym miesiącu spodziewamy się raczej małej aktywności magnetycznej Słońca (plamy, rozbłyski, protuberancje) związanej z nielicznymi centrami aktywności w jego fotosferze. Nasza gwiazda jest już co prawda po minimum swojej aktywności, ale jakoś nie może się na dobre przebudzić, jednak często szykuje jakieś niespodzianki, którymi może nas zadziwić lub nawet zaskoczyć. Dlatego też warto i należy prowadzić bezpieczne obserwacje Słońca.   

Uwaga! W nocy z 30 na 31 października (z soboty na niedzielę) śpimy rano o godzinę dłużej, przechodzimy bowiem na czas zimowy (środkowo-europejski), czyli cofamy dotychczasowe wskazania zegarów o godzinę. Oficjalnie należy to uczynić w nocy o godzinie 3, w niedzielę 31 października (dotyczy to w szczególności kolejnictwa i lotnictwa). Praktycznie zaś najlepiej cofnąć wskazania zegarów o godzinę jeszcze przed ułożeniem się do snu.

Księżyc

Ciemne bezksiężycowe noce, dogodne do obserwacji astronomicznych, będą w pierwszej dekadzie miesiąca, bowiem kolejność faz Księżyca jest następująca: nów – 6 października o godz. 13:05, pierwsza kwadra – 13 października o godz. 5:25, pełnia – 20 października o godz. 16:57 i ostatnia kwadra – 28 października o 22:05. W perygeum (najbliżej  Ziemi) znajdzie się Księżyc 8 października o godz. 19, a w apogeum (najdalej od Ziemi) będzie 24 października o godz. 17.

Ponadto Księżyc, gdy będzie spacerował po październikowym niebie, przewędruje w pobliżu planet: Wenus (9 października o godz. 21), Saturna (14 października o godz. 9),  Jowisza (15 października o godz. 12), Neptuna (17 października o godz. 16) i Urana (21 października o godz. 24), ale ich niestety nie zakryje! Na jesiennym niebie, z wieczora, dostrzeżemy za to różne gwiazdozbiory: Pegaza, Andromedy, Perseusza i Byka, a tuż po północy pojawią się nam na wschodzie konstelacje Bliźniąt i Oriona.
                    
Planety

Merkurego można będzie szukać nisko na porannym niebie dopiero w drugiej połowie miesiąca. 26 października nad ranem znajdzie się on na niebie najdalej od Słońca (elongacja zachodnia, 18 stopni). Natomiast w zorzach nisko na zachodnim niebie znajdziemy Wenus, którą możemy obserwować przez prawie 2,5 godziny po zachodzie naszej Gwiazdy. 29 października wieczorem znajdzie się ona na niebie najdalej od Słońca (elongacja wschodnia 47 stopni). Mars kryje się przez cały miesiąc w promieniach Słońca, by się pojawić na porannym niebie dopiero w drugiej połowie listopada.

Natomiast Jowisza i Saturna możemy obserwować od wieczora, na wschodnim niebie. Planety przebywają w gwiazdozbiorze Koziorożca. W połowie miesiąca do tych olbrzymów gazowych zbliży się Księżyc po pierwszej kwadrze, zaledwie – lub aż – na odległość 4 stopni. 14 października do Saturna, a dzień później do Jowisza. Będzie co obserwować!

Uran gości w gwiazdozbiorze Byka, a ponieważ 5 listopada będzie w opozycji do Słońca, można go obserwować praktycznie już przez całą noc. Natomiast Neptun po opozycji (14 września) przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika i widoczny jest przez teleskop od wieczora, przez większą część nocy.

Inne zjawiska

Już od 2 października aż do 7 listopada promieniują szybkie meteory z roju Orionidów, które wchodzą w górne warstwy atmosfery ziemskiej z prędkościami nieco ponad 60 km/sek. Maksimum roju przypada na 21 października, możemy wtedy oczekiwać 25 „spadających gwiazd” na godzinę. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt (południowo-wschodnia część nieba). Warunki obserwacji ich maksimum będą trudne w tym roku, ponieważ Księżyc jest wtedy tuż po pełni i świeci przez całą noc. Natomiast od 6 do 10 października (maksimum 7/8 października) promieniują powolne meteory Drakonidy – ich radiant leży wysoko, w gwiazdozbiorze Smoka. Warunki do ich nocnych obserwacji będą dobre, bo Księżyc będzie 2 dni po nowiu i zajdzie tuż po godzinie 19. Dla wzbudzenia nie tylko obserwacyjnych refleksji, po tegorocznej wakacyjnej pogodzie, odwołam się do sprawdzonego przysłowia: Jeśli październik jest wietrzny i mroźny, to nie będzie za to styczeń, luty groźny.

 

Czytaj więcej:


Źródło: Adam Michalec, MOA w Niepołomicach, 20 września 2021 r.

Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
 

Na zdjęciu: Czy ta olbrzymia pomarańczowa kula zaraz stoczy się po porośniętym drzewami wzgórzu? Nie, ponieważ ta kula to tak naprawdę nasze Słońce. Centralna gwiazda Układu Słonecznego została uchwycona o wschodzie, ponad wzgórzem na Ziemi, dwanaście dni temu – wraz z uroczo szczegółowym pierwszym planem. Na tarczy Słońca widać pięć plam słonecznych. To całkiem sporo, biorąc pod uwagę fakt, że w okresie minimum cyklu aktywności słonecznej w ciągu ostatnich kilku lat przez większość dni w ogóle nie było plam. Źródło: APOD.pl

Reklama