Fizyka to nauka przyrodnicza, która zajmuje się badaniem najbardziej podstawowych własności materii, energii i oddziaływań występujących w naturze. Nazwa "fizyka" wywodzi się ze starożytnej greki i dosłownie oznacza "wiedzę o naturze". O fizyce mówi się też, że to nauka matematyczno-przyrodnicza, gdyż w swoim aparacie badawczym bardzo mocno wykorzystuje matematykę. Fizyka należy do najstarszych dziedzin nauki oraz ma związki z innymi dziedzinami, np. z chemią.

 

Wzory matematyczno-fizyczne. Źródło: Gerd Altmann / Pixabay.

 

Fizyka ma też dużo związków z astronomią, chociażby poprzez wspólną dziedzinę nauki o nazwie astrofizyka. Różne teorie fizyczne są obecnie badane i potwierdzane przez obserwacje astronomiczne. Dla przykładu: ogólna teoria względności, teorie dotyczące cząstek elementarnych, czy egzotycznych stanów materii.

 

Do najsłynniejszych naukowców w historii fizyki należą m.in. Arystoteles, Galileusz, Izaac Newton, Albert Einstein.

 

Organizacją reprezentującą w naszym kraju środowisko fizyków jest Polskie Towarzystwo Fizyczne (PTF), które zrzesza polskich fizyków, w tym nauczycieli fizyki.

 

Astronomia na fizyce w szkole

W obecnej podstawie programowej przedmiot nauczania nosi nazwę "fizyka", chociaż wcześniej przez wiele lat nazwa ta brzmiała "fizyka i astronomia" lub "fizyka z astronomią", a jeszcze dawniej astronomia była osobnym przedmiotem szkolnym.

 

Aktualnie w programie szkolnym fizyka jest nauczana od klasy 6 szkoły podstawowej. Wcześniej jej elementy znajdują się w ramach przedmiotu przyroda. W programie fizyki znajduje się kilka podstawowych zagadnień astronomicznych.

 

Czasopismo i portal "Urania" mogą być bardzo przydatne na lekcjach z fizyki, a także na kółkach zainteresowań i w pozalekcyjnych zajęciach z uczniami. Podobnie materiały naszego partnera - programu Astronarium. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów treści bezpośrednio powiązanych z fizyką.

 

Przykłady materiałów dla szkół

 

Artykuł pt. „Bozon Higgsa odnaleziony” w Uranii nr 6/2012

W 2012 roku ogłoszono odkrycie bozonu Higgsa w eksperymentach prowadzonych w ośrodku CERN. Fizyk, który uczestniczył w tych badaniach w zrozumiały sposób opisuje o co chodzi z cząstką Higgsa.

 

Stały dział "Astronomia w szkole" w "Uranii - Postępach Astronomii"

Na łamach "Uranii" regularnie publikowane są artykuły skierowane do szkół, przykłady dobrych praktyk, czy własne doświadczenia nauczycieli wykorzystujących treści astronomiczne w swojej pracy z uczniami.

 

Stały dział "Kącik olimpijczyka" w "Uranii - Postępach Astronomii"

W każdym numerze "Uranii" jedna lub dwie strony poświęcone są zadaniom szkolnej Olimpiady Astronomicznej. Prezentowane jest jedno z zadań z wcześniejszych olimpiad wraz z przykładowym rozwiązaniem wykonanym przez finalistów olimpiady. Lektura przydatna także dla uczniów szykujących się do olimpiady fizycznej.

 

Stały dział "Młodzi badacze" w "Uranii - Postępach Astronomii"

Tutaj publikujemy artykuły napisane przez uczniów, w których prezentują wyniki swoje własnych mini-projektów badawczych, przykładowo od laureatów Ogólnopolskiego Młodzieżowego Seminarium Astronomicznego (OMSA).

 

Odcinek Astronarium nr 70 pt. „Spektroskopia”

Spektroskopia zajmuje się widami, ich powstawaniem, interpretacją i wykorzystaniem do poznawania praw natury. Stanowi niezwykle istotny element zarówno fizyki, jak i astronomii.

 

Odcinek Astronarium nr 30 pt. „Grawitacja”

Tematy związane z grawitacją to jedno z podstawowych zagadnień w szkolnym nauczaniu fizyki.

 

Odcinek Astronarium nr 27 pt. „Wielki Zderzacz Hadronów - początki materii”

Jeśli chcemy uczniom przedstawić fizykę współczesną, to nie może w tym zabraknąć ośrodka CERN i prowadzonych w nim eksperymentów. Odcinek Astronarium przedstawia badania w eksperymentach wykonywanych w Wielkim Zderzaczu Hadronów.

 

Odcinek Astronarium nr 44 pt. „Ogólna teoria względności”

Ogólna teoria względności (OTW) to podstawa współczesnej fizyki i zrozumienia grawitacji. Jeśli chcesz, aby Twoi uczniowie zrozumieli na czym polega teoria Einsteina i jakie są dowody na jej potwierdzenie - zachęć ich do obejrzenia Astronarium.

 

Przydatne zasoby

Cyfrowe Archiwum Uranii - bezpłatne wszystkie numery "Uranii" od 1919 do 2019 roku

Urania z lat 2012-2019 do pobrania przez Google Play

Dawniejsze Uranie w Google Play

Kanał Astronarium na YouTube - około 100 odcinków programu do oglądania m.in. w szkołach

Specjalny rabat dla szkół i nauczycieli na prenumeratę Uranii

Internetowy sklep Uranii z książkami i gadżetami związanymi z astronomią i kosmosem