Do chińskiej stacji kosmicznej Tiangong dołączył drugi moduł Wentian. Badawczy moduł dołączył do zajmowanego przez załogę modułu Tianhe.
24 lipca 2022 r. rakieta Długi Marsz 5B wysłała w kierunku stacji Tiangong moduł naukowy Wentian. To drugi z trzech planowanych głównych modułów stacji. Jest to moduł badawczy i jego główną funkcją będzie dostarczenie miejsca i możliwości do wykonywania programu naukowego.
Wentian poszerzy też kwatery mieszkalne stacji i umożliwi przebywanie na niej jednocześnie 6 osób. Wyposażono go w zapasowe systemy sztucznej atmosfery i dodatkowy system napędowy i nawigacyjny do kontroli położenia stacji. Oprócz specjalnych modułowych szaf eksperymentalnych wewnątrz modułu, na jego zewnętrznych ścianach znalazły się platformy do umieszczania eksperymentów, które będą bezpośrednio wystawione na warunki przestrzeni kosmicznej.
Na module zamontowano też pierwszą parę dużych paneli fotowoltaicznych, które znacząco zwiększą dostępną na stacji moc elektryczną. W module znalazła się specjalna śluza do wychodzenia na spacery kosmiczne. Na zewnątrz umieszczono też 5-metrowe ramię robotyczne, które będzie mogło łączyć się z 10-metrowym ramieniem modułu Tianhe i pomagać w zdalnych pracach jak również podczas spacerów.
Migawka z transmisji podczas dokowania modułu Wentian z modułem Tianhe. Źródło: CMSA.
Dokowanie Wentian
Wentian po wyniesieniu na precyzyjną wstępną orbitę rozpoczął samodzielny lot w kierunku stacji Tiangong. Użył własnego napędu, by wykonać serię manewrów synchronizujących go ze stacją. Operacja zakończyła się udanym dokowaniem w przednim porcie modułu Tianhe 24 lipca o 21.13 czasu polskiego.
Było to pierwsze w historii Chin dokowanie dwóch tak dużych obiektów ze sobą w przestrzeni kosmicznej. Po raz pierwszy też wykonano dokowanie bezzałogowego obiektu podczas gdy na stacji znajdowała się załoga. Załoga misji Shenzhou 14, która przebywa na stacji od czerwca, weszła po zadokowaniu na pokład nowego modułu 25 lipca o 4.03 rano czasu polskiego - niecałe 7 godzin po udanym dokowaniu.
Teraz załoga zacznie przygotowania do pracy nowego modułu. Wkrótce zostanie przeprowadzona jego relokacja do bocznego portu modułu Tianhe. Zostanie to wykonane przez astronautów za pomocą ramienia robotycznego na module Tianhe. Aktywacja nowego modułu wymagać też będzie przeprowadzenia co najmniej dwóch spacerów kosmicznych.
Grafika z symulacji pokazująca moduły Tianhe i Wentian po zadokowaniu. Źródło: CMSA.
Znowu niekontrolowana deorbitacja rakiety?
Rakieta Długi Marsz 5B, która wyniosła moduł Wentian to konstrukcja bazująca na ciężkiej rakiecie Długi Marsz 5 - największej chińskiej rakiecie nośnej. Długi Marsz 5B była zatrudniona wcześniej do wyniesienia testowego egzemplarza nowego chińskiego statku załogowego, a w 2021 r. wyniosła na orbitę pierwszy moduł stacji Tiangong, czyli Tianhe.
Konfiguracja 5B jest dosyć nietypowa, bo nie posiada górnego stopnia. Dolny człon rakiety uruchamiany przy starcie działa aż do osiągnięcia orbity. W obu poprzednich lotach tej rakiety dolny stopień pozostał po wykonanym locie na niestabilnej niskiej orbicie, a potem w niekontrolowany sposób spadał na Ziemię. Wiele wskazuje na to, że tak będzie i tym razem.
Amerykańskie Dowództwo Kosmiczne (US Space Command) zarejestrowało po locie z misją Wentian dwa obiekty na orbicie: moduł Wentian i dolny stopień rakiety Długi Marsz 5B. To wskazuje, że ponownie człon rakiety nie został wyposażony w silniki, które umożliwiłyby jego kontrolowaną deorbitację.
Tak więc mierzący ponad 30 metrów i ważący około 20 ton pusty stopień będzie znowu obserwowany w celu określenia w którym miejscu nad Ziemią wpadnie w atmosferę. W poprzednim locie rakiety Długi Marsz 5B dolny człon pozostawał na niskiej orbicie przed 10 dni, aż szczątkowa atmosfera wyhamowała go i zdeorbitowała nad Oceanem Indyjskim
Podsumowanie
Chiny od 2021 roku wykonały 8 misji poświęconych budowie stacji kosmicznej Tiangong. Jeszcze w październiku 2022 r. do stacji doleci kolejny moduł badawczy Mengtian. Pod koniec 2023 r. do kompleksu ma dołączyć jeszcze moduł z teleskopem. Będzie prowadził badania nieba samodzielnie, ale będzie też miał możliwość dokowania ze stacją w celu jego serwisowania podczas spacerów kosmicznych.
Obecna załoga stacji, czyli astronauci misji Shenzhou 14 pozostaną na orbicie do grudnia 2022 r. i będą nadzorowali integrację obu modułów. W grudniu dołączy do nich troje astronautów misji Shenzhou 15. Wtedy po raz pierwszy przez kilka dni na chińskiej stacji kosmicznej znajdzie się 6 osób!
Więcej informacji:
Na podstawie: Xinhua/CMSA/SpaceNews
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Załoga Shenzhou 14 po raz pierwszy na pokładzie nowego modułu Wentian. Od lewej: Car Xuzhe, Chen Dong, Liu Yang. Źródło: Xinhua/Guo Zhongzheng.
