W noc z soboty na niedzielę 25 września wykonano na świecie 3 starty rakiet orbitalnych. Każdy z innego miejsca i wszystkie w obrębie nieco ponad godziny.
Pożegnanie rakiety Delta IV Heavy z zachodnim wybrzeżem
Pierwsza była ciężka rakieta nośna Delta IV Heavy - startująca po raz ostatni z wyrzutni SLC-6 w kalifornijskim kosmodromie Vandenberg. Była to pierwsza misja tego systemu nośnego w 2022 r. i 14. w historii. Rakietę wystrzelono 25 września 2022 r. o 0.25 czasu polskiego.
Rakieta z powodzeniem wyniosła na orbitę tajny ładunek NROL-91 Narodowego Biura Rozpoznania Stanów Zjednoczonych. Oficjalnie nic nie wiadomo o przeznaczeniu ładunku, jednak fakt, że musiał zostać wyniesiony przez rakietę o tak dużym udźwigu jak Delta IV Heavy i że start odbył się z kosmodromu Vandenberg w kierunku zbliżonym do polarnego wskazują, że najpewniej chodzi o kolejnego dużego satelitę zwiadu optycznego serii KH-11 (Crystal).
Satelity KH-11 są prawdopodobnie najdokładniejszymi satelitami optycznymi przeznaczonymi do obserwacji Ziemi. Swoją budową przypominają teleskop Hubble’a, ale taki skierowany na powierzchnię Ziemi. Przypuszcza się, że w locie NROL-91 poleciał 19. statek KH-11 należący do generacji Block 5, usprawnionej w stosunku do poprzedników. Pierwszy z tej serii trafił na podobną orbitę o inklinacji 74 stopni w 2019 roku. Drugi na orbitę heliosynchroniczną, bardziej typową dla statków szpiegowskich w 2021 roku.
Był to jeden z trzech ostatnich lotów rakiety Delta IV Heavy. Konsorcjum United Launch Alliance budujący ten system wycofuje rakiety z rodziny Delta IV i Atlas V na rzecz rakiety Vulcan, która ma zadebiutować w pierwszej połowie 2023 roku. Jedna z tych rakiet - Delta IV Medium - już wykonała swój pożegnalny lot w 2019 r. Delta IV Heavy poleci jeszcze w 2023 i potem ostatni raz w 2024 roku.
Para tajnych satelitów Shiyan z Chin
Zaledwie pół godziny po starcie Delta IV Heavy, z kosmodromu Taiyuan po drugiej stronie globu wystartowała chińska rakieta Kuaizhou 1A. Rakieta o niemal 20-krotnie mniejszym ciągu startowym niż Delta IV Heavy wyniosła w udanym locie na orbitę parę tajnych satelitów Shiyan 14 i Shiyan 15.
Rakieta Kuaizhou 1A startująca z satelitami Shiyan 14 i Shiyan 15. Źródło: Zheng Bin/Xinhua.
Mianem Shiyan od 2004 roku nazywane są tajne chińskie satelity testowe. Są one budowane przez różne podmioty. Według oficjalnej noty prasowej Shiyan 14 będzie używany do eksperymentów naukowych i weryfikowania nowych technologii kosmicznych, a Shiyan 15 dostarczy danych obserwacyjnych na potrzeby cenzusu lądu, planowania miast i reagowania na klęski żywiołowe.
Łącznie Chiny przeprowadziły już do tej pory w 2022 roku 38 startów rakiet orbitalnych, ustępując na tym polu jedynie Stanom Zjednoczonym.
Kolejny cotygodniowy zestaw Starlinków
25 września o 1.32 w nocy czasu polskiego na kosmodromie Cape Canaveral na Florydzie również przeprowadzono start rakiety orbitalnej. Ze stanowiska SLC-40 wystrzelono rakietę Falcon 9 firmy SpaceX. Jak w większości przypadków lotów tej rakiety w ostatnim czasie i tym razem celem misji było umieszczenie na orbicie kolejnego zestawu satelitów telekomunikacyjnych Starlink.
W misji Starlink 4-35 umieszczono na wstępnej niskiej orbicie okołoziemskiej 52 satelitów Starlink wersji V1.5. W locie wykorzystano najnowszy we flocie SpaceX dolny stopień rakiety Falcon 9. Człon o oznaczeniu B1073 brał udział dotychczas w 3 lotach: Starlink 4-15, SES-22 i Starlink 4-26. I tym razem powrócił po rozpędzeniu rakiety na Ziemię i wylądował o własnym napędzie na barce ASOG na Oceanie Atlantyckim.
Starlink to budowana przez firmę SpaceX sieć satelitów telekomunikacyjnych, zapewniającą szerokopasmowy dostęp do Internetu. Głównymi klientami systemu są osoby i organizacje zlokalizowane w miejscach, gdzie naziemne usługi są zawodne bądź w ogóle niedostępne. W maju 2021 roku firma zakończyła budowę pierwszej powłoki orbitalnej, a teraz wypełnia kolejną powłokę o numerze 4 (stąd nazwy misji 4-X) o bardzo podobnych parametrach orbitalnych.
Łącznie firma we wszystkich misjach wysłała w przestrzeń kosmiczną już ponad 3300 satelitów Starlink. Każdy ze statków wersji V1.5 ma masę około 300 kg, jest wyposażony w anteny obsługujące pasma Ka i Ku oraz lasery do komunikacji międzysatelitarnej. Z usług sieci Starlink korzysta już ponad 500 000 osób na całym świecie. System wchodzi w rynek łączności mobilnej, połączenia Starlink są testowane w liniach lotniczych. Od 2023 roku zadebiutować mają statki Starlink kolejnej generacji, o znacznie większej przepustowości i umożliwiające realizowanie połączeń satelitarnych przy użyciu zwykłych telefonów komórkowych.
Była to 43. misja firmy SpaceX w 2022 roku. Jeszcze we wrześniu ma się odbyć jedna misja z satelitami Starlink, a na początku października kolejna misja załogowa dla agencji NASA Crew-5 ze statkiem Crew Dragon.
Podsumowanie
Na świecie przeprowadzono do tej pory 119 udanych startów rakiet orbitalnych. Prawdopodobnie 2022 rok będzie rekordowy w historii pod względem liczby zrealizowanych misji na orbitę.
Na podstawie: Xinhua/ULA/SpaceX/NSF
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Rakieta Delta IV Heavy startująca z misją NROL-91. Źródło: United Launch Alliance.