Urania nr 5/2016
Spis treści
Słowo wstępne do numeru
Artykuły
Proxima i jej planeta, Marcin Kiraga
W sierpniu 2016 r. zespół naukowców pod kierunkiem Guillema Anglady-Escudé’a ogłosił na łamach czasopisma Nature odkrycie planety wokół najbliższej względem Słońca gwiazdy — Proximy. Wywołało to duże poruszenie i zainteresowanie opinii publicznej, gdyż ta planeta ma minimalną masę niewiele większą od masy Ziemi i znajduje się w odległości od macierzystej gwiazdy, która zapewnia dość umiarkowaną temperaturę. Czyżby odkryto planetę podobną do Ziemi, na której panują warunki dogodne do rozwoju życia? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zebrać informacje o tym, co wiemy i czego nie wiemy o Proximie i jej planecie.
Śladami gromad galaktyk. Czym są i jak je poszukiwać?, Bartosz Lew
19 lutego 1924 roku Edwin Hubble w liście do Harlowa Shapleya zamieścił wykres krzywej blasku cefeidy, którą znalazł w galaktyce M31 — wynikało z niego, że M31 nie jest, jak ówcześnie sądzono, mgławicą krążącą gdzieś na peryferiach naszej Galaktyki, ale niezależną galaktyką leżącą daleko poza niegdyś wyznaczonymi granicami Drogi Mlecznej. Shapley skomentował ten wynik następująco: „Oto list, który zniszczył mój Wszechświat”. Szybko zorientowano się, że galaktyki grupują się, tworząc dużo większe struktury — gromady galaktyk. Obecnie wiemy, że najdalsza z nich, CL J1001+0220 znajduje się w odległości około 11 miliardów lat światła od Ziemi. Dzięki gromadom galaktyk możemy sięgać bardzo głęboko w historię Wszechświata.
Roland we włościach Sędziwoja Pałuki. OZMA XX - jubileusz najstarszego zlotu miłośników astronomii w Polsce, Przemysław Rudź
Trochę żartobliwym tonem przekazuję przyszłym organizatorom naszych spotkań, o co w tym całym zamieszaniu chodzi. My wszyscy, tak zwani miłośnicy astronomii, jesteśmy ludźmi trochę nawiedzonymi. Warto się spotkać w gronie równie szurniętych osobników po to, by przez kilka dni zlotu poczuć się NORMALNIE.
Żarłoczna czarna dziura. OGLE16aaa - błysk rozrywanej gwiazdy, Łukasz Wyrzykowski, Aleksandra Hamanowicz
Gwiazdy orbitujące w pobliżu centrum galaktyki mogą zostać przechwycone i rozerwane przez siły pływowe centralnej czarnej dziury. Część materiału zostaje wyrzucona w przestrzeń, pozostałości spadają na czarną dziurę, wywołując jasny błysk, który może utrzymywać się nawet przez kilka lat. Obserwacje takich rozbłysków pozwalają nam zbadać własności supermasywnych czarnych dziur.
Przeczytane w Nature i Science
Proxima b: od fantastyki do realu, Jerzy Kuczyński
W sierpniu 2016 r. świat obiegła sensacyjna informacja o odkryciu planety pozasłonecznej wokół Proximy Centauri, najbliższej gwiazdy względem Słońca. Jednak próby odkrycia planet w tym układzie były dokonywane już dużo wcześniej. Na podstawie inspiracji tego typu badaniami z pierwszej połowy XX w. powstała nawet polska powieść science fiction pt. „Proxima”.
European Rover Challenge 2016
Fotoreportaż z ERC 2016
Rząd ogłosił Polską Strategię Kosmiczną
Co zrobić, aby Polska Strategia Kosmiczna była skuteczna?
W 2018 r. w Kosmos poleci polski satelita Światowid
Polscy studenci wygrali European Rover Challenge 2016
Wywiad z Jadwigą Emilewicz, Wiceministrem Rozwoju
Misja na Marsa 2049 - gra planszowa
Koniec misji Rosetta
Europejska sonda zakończyła badania komety
Zbadano ile wody traci kometa Rosetty
Letnie fajerwerki na komecie
Odnaleziono lądownik Philae
Przebieg misji i zdjęcia
Dawno temu w... "Uranii"
Detronizacja Plutona po raz pierwszy...
Kronika
czerwiec - lipiec 2016
Astronawigacja (6)
Geometria w astronawigacji
W skrócie
200 lat astronomii na Uniwersytecie Warszawskim
Wyspa Devon - ostatni przystanek przed Marsem?
Szwajcarskie żelazo z Kosmosu
Czy z Europy wyrzucana jest para wodna?
Dione kolejnym księżycem Saturna z oceanem
Obserwatorium La Silla zasilane będzie zieloną energią
Wiadomo już, gdzie powstanie północne obserwatorium CTA
Ultragłębokie Pole Hubble'a oczami teleskopu ALMA
Komeciarz
Podsumowanie IX Konferencji SOK PTMA
Kącik olimpijczyka
Rozwiązanie zadania zawodów III stopnia LIX Olimpiady Astronomicznej (2015-2016)
PTMA
Zbliżają się obchody 100-lecia PTMA
Widzieliśmy toruńską Mechagodzillę w akcji - PTMA Szczecin na wycieczce w Piwnicach
Poradnik obserwatora
Astronomia w szkole: montaże teleskopów
Kalendarz astronomiczny
Niebo nad Polską - listopad/grudzień 2016
Planetarne, ale bez planet
Astronomia i muzyka
Ostatni walc z Rosettą
Ciekawe strony internetowe
Księżyc, planety, planetoidy i co tam kto znajdzie - w formacie PDF
Obserwator Słońca
Zawodowy astronom vs. miłośnik astronomii
Raport nr 7/2016
Raport nr 8/2016
Inne materiały
Konkurs na fotki z Uranią
II Ogólnopolski Festiwal Amatorskich Filmów Astronomicznych
Osobowość Astronarium - telewizyjne odkrycie roku: Bogumił Radajewski
Poczta
Relaks - krzyżówka
Zaproszenia, zloty, obozy, konkursy, spotkania, wykłady, wystawy
Prenumerata szkolna Uranii
Słowo wstępne do numeru
Artykuły
Proxima i jej planeta, Marcin Kiraga
W sierpniu 2016 r. zespół naukowców pod kierunkiem Guillema Anglady-Escudé’a ogłosił na łamach czasopisma Nature odkrycie planety wokół najbliższej względem Słońca gwiazdy — Proximy. Wywołało to duże poruszenie i zainteresowanie opinii publicznej, gdyż ta planeta ma minimalną masę niewiele większą od masy Ziemi i znajduje się w odległości od macierzystej gwiazdy, która zapewnia dość umiarkowaną temperaturę. Czyżby odkryto planetę podobną do Ziemi, na której panują warunki dogodne do rozwoju życia? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zebrać informacje o tym, co wiemy i czego nie wiemy o Proximie i jej planecie.
Śladami gromad galaktyk. Czym są i jak je poszukiwać?, Bartosz Lew
19 lutego 1924 roku Edwin Hubble w liście do Harlowa Shapleya zamieścił wykres krzywej blasku cefeidy, którą znalazł w galaktyce M31 — wynikało z niego, że M31 nie jest, jak ówcześnie sądzono, mgławicą krążącą gdzieś na peryferiach naszej Galaktyki, ale niezależną galaktyką leżącą daleko poza niegdyś wyznaczonymi granicami Drogi Mlecznej. Shapley skomentował ten wynik następująco: „Oto list, który zniszczył mój Wszechświat”. Szybko zorientowano się, że galaktyki grupują się, tworząc dużo większe struktury — gromady galaktyk. Obecnie wiemy, że najdalsza z nich, CL J1001+0220 znajduje się w odległości około 11 miliardów lat światła od Ziemi. Dzięki gromadom galaktyk możemy sięgać bardzo głęboko w historię Wszechświata.
Roland we włościach Sędziwoja Pałuki. OZMA XX - jubileusz najstarszego zlotu miłośników astronomii w Polsce, Przemysław Rudź
Trochę żartobliwym tonem przekazuję przyszłym organizatorom naszych spotkań, o co w tym całym zamieszaniu chodzi. My wszyscy, tak zwani miłośnicy astronomii, jesteśmy ludźmi trochę nawiedzonymi. Warto się spotkać w gronie równie szurniętych osobników po to, by przez kilka dni zlotu poczuć się NORMALNIE.
Żarłoczna czarna dziura. OGLE16aaa - błysk rozrywanej gwiazdy, Łukasz Wyrzykowski, Aleksandra Hamanowicz
Gwiazdy orbitujące w pobliżu centrum galaktyki mogą zostać przechwycone i rozerwane przez siły pływowe centralnej czarnej dziury. Część materiału zostaje wyrzucona w przestrzeń, pozostałości spadają na czarną dziurę, wywołując jasny błysk, który może utrzymywać się nawet przez kilka lat. Obserwacje takich rozbłysków pozwalają nam zbadać własności supermasywnych czarnych dziur.
Przeczytane w Nature i Science
Proxima b: od fantastyki do realu, Jerzy Kuczyński
W sierpniu 2016 r. świat obiegła sensacyjna informacja o odkryciu planety pozasłonecznej wokół Proximy Centauri, najbliższej gwiazdy względem Słońca. Jednak próby odkrycia planet w tym układzie były dokonywane już dużo wcześniej. Na podstawie inspiracji tego typu badaniami z pierwszej połowy XX w. powstała nawet polska powieść science fiction pt. „Proxima”.
European Rover Challenge 2016
Fotoreportaż z ERC 2016
Rząd ogłosił Polską Strategię Kosmiczną
Co zrobić, aby Polska Strategia Kosmiczna była skuteczna?
W 2018 r. w Kosmos poleci polski satelita Światowid
Polscy studenci wygrali European Rover Challenge 2016
Wywiad z Jadwigą Emilewicz, Wiceministrem Rozwoju
Misja na Marsa 2049 - gra planszowa
Koniec misji Rosetta
Europejska sonda zakończyła badania komety
Zbadano ile wody traci kometa Rosetty
Letnie fajerwerki na komecie
Odnaleziono lądownik Philae
Przebieg misji i zdjęcia
Dawno temu w... "Uranii"
Detronizacja Plutona po raz pierwszy...
Kronika
czerwiec - lipiec 2016
Astronawigacja (6)
Geometria w astronawigacji
W skrócie
200 lat astronomii na Uniwersytecie Warszawskim
Wyspa Devon - ostatni przystanek przed Marsem?
Szwajcarskie żelazo z Kosmosu
Czy z Europy wyrzucana jest para wodna?
Dione kolejnym księżycem Saturna z oceanem
Obserwatorium La Silla zasilane będzie zieloną energią
Wiadomo już, gdzie powstanie północne obserwatorium CTA
Ultragłębokie Pole Hubble'a oczami teleskopu ALMA
Komeciarz
Podsumowanie IX Konferencji SOK PTMA
Kącik olimpijczyka
Rozwiązanie zadania zawodów III stopnia LIX Olimpiady Astronomicznej (2015-2016)
PTMA
Zbliżają się obchody 100-lecia PTMA
Widzieliśmy toruńską Mechagodzillę w akcji - PTMA Szczecin na wycieczce w Piwnicach
Poradnik obserwatora
Astronomia w szkole: montaże teleskopów
Kalendarz astronomiczny
Niebo nad Polską - listopad/grudzień 2016
Planetarne, ale bez planet
Astronomia i muzyka
Ostatni walc z Rosettą
Ciekawe strony internetowe
Księżyc, planety, planetoidy i co tam kto znajdzie - w formacie PDF
Obserwator Słońca
Zawodowy astronom vs. miłośnik astronomii
Raport nr 7/2016
Raport nr 8/2016
Inne materiały
Konkurs na fotki z Uranią
II Ogólnopolski Festiwal Amatorskich Filmów Astronomicznych
Osobowość Astronarium - telewizyjne odkrycie roku: Bogumił Radajewski
Poczta
Relaks - krzyżówka
Zaproszenia, zloty, obozy, konkursy, spotkania, wykłady, wystawy
Prenumerata szkolna Uranii