Słowo wstępne do numeru


Artykuły

Znikające pierwiastki: nebulium, coronium, neocoronium cz. 2, Józef Szudy
Na historię nauki składają się często zupełnie błędne hipotezy i pomysły wynikające albo z obowiązujących w danym czasie teorii, albo z niedawnych obserwacyjnych lub doświadczalnych analogii. Druga połowa XIX w. obfitowała w zdumiewające odkrycia pochodzących z różnych obiektów astronomicznych emisyjnych linii widmowych, które w żaden sposób nie dały się przypisać żadnemu ze znanych, albo oczekiwanych, elementów Tablicy Mendelejewa. Kiedy więc odkryto niezidentyfikowany pomarańczowy prążek w widmie słonecznej korony odpowiadający długości fali 587,6 nm przypisano go hipotetycznemu, nieznanemu pierwiastkowi helium, od greckiego boga Słońca — Heliosa. No i zapanowała swoista moda na nazywanie niezidentyfikowanych linii widmowych mianem hipotetycznych pierwiastków brakujących w Układzie Okresowym. Obserwowane w koronie słonecznej coronium, w mgławicach (nebulach) planetarnych nebulium i w zorzach polarnych geocoronium. Odkryty na Słońcu hel szybko znalazł swoje miejsce w układzie pierwiastków. Wyjaśnienie pochodzenia pozostałych linii wymagało jednak kolejnych lat rozwoju fizyki kwantowej i doświadczalnych metod spektroskopii atomowej. Zdumiewająco splotło się to z jubileuszem „Uranii”. Istotny wkład do tych badań mieli polscy fizycy, w tym jeden z założycieli naszego czasopisma, Stanisław Mrozowski.

Mgławice wokół gwiazd, Jerzy Kuczyński
W trakcie ewolucji gwiazdy mgławice pojawiają się dwukrotnie. Pierwszy raz na początku, gdy gwiazda powstaje z mgławicy i drugi raz, gdy niezbyt wielka gwiazda kończy etap czerwonego olbrzyma. W obu przypadkach jest to bardzo interesujący moment z punktu widzenia tego, co dzieje się w okolicy gwiazdy. Na przełomie lata i jesieni ub.r. w „Science” i „Nature” ukazało się kilka tekstów na ten temat i wydaje się interesującym je krótko zreferować.

Nobel za czarne dziury, Marek Abramowicz
Nagrodę Nobla z Fizyki otrzymali Roger Penrose „za odkrycie, że tworzenie się czarnych dziur jest z pewnością przewidywane przez ogólną teorię względności”, oraz Andrea Ghez i Reinhard Genzel za „odkrycie supermasywnego obiektu zwartego w centrum naszej Galaktyki”. Dlaczego uhonorowano te właśnie odkrycia?

Przygody w krainie widm. Amatorska spektroskopia wysokich rozdzielczości, Mariusz Bajer
Dzięki technice druku trójwymiarowego zbudowanie spektrografu jest w zasięgu możliwości miłośników astronomii w Polsce. Autor zbudował taki właśnie instrument i dzieli się swymi pierwszymi doświadczeniami.

Dawno temu w Uranii

Planetoidy

Pomiary promieniowania gwiazd za pomocą termoelementów

Atmosfery planet

Kronika

październik-listopad 2020

odkrycia i wydarzenia astronomiczne

misje i badania kosmiczne

serwis wydarzeń PTA i PTMA

Ciekawe adresy internetowe

Wszystkie zaobserwowane fale grawitacyjne w jednym miejscu

W kraju

Półmetrowy teleskop w rękach PTMA

Galeria Uranii

Astrocamera 2020

W skrócie

Mamy nową teorię narodzin planet

Odkryto dziwny układ sześciu planet

Dr Przemysław Mróz laureatem nagrody Międzynarodowej Unii Astronomicznej

Meteoryt przynosi dowody na istnienie nieznanej dotąd planetoidy

Odkryto najdłuższe międzygalaktyczne włókno gazowe

Astronomowie odkryli 591 gwiazd o dużej prędkości

Już ponad 1000 wystrzelonych satelitów Starlink

Misja  Chang'e 5 przywiozła na Ziemię próbki z Księżyca

Dla której gwiazdy Ziemia może być tranzytującą planetą?

Polacy odkryli najmniejszą planetę swobodną

Wykryto szybko błysk radiowy w Drodze Mlecznej

Zdjęcia Słońca z NASA na znaczkach amerykańskiej poczty

Astropodróże

Astronom rewolucji naukowej

Komeciarz

Sztuka stawiania w dobrym świetle

Proxima

Wydrukuj spektrograf i obserwuj γ Cassiopeiae

Kącik olimpijczyka

Rozwiązanie zadania 1 trzeciego etapu LVIII Olimpiady Astronomicznej

Młodzi badacze

Projekt międzyplanetarnej misji badawczo-kolonizacyjnej "Ceres Direct"

Astronomia i muzyka

Głosy kosmosu tym razem na winylu!

Konkurs na fotki z Uranią

Urania wspina się w górę i w góry

Kalendarz astronomiczny

Niebo nad Polską w marcu i kwietniu 2021 r.

Spójrz w niebo: Wiosenne rozmaitości

Obserwator Słońca

Raport nr 11/2020

Raport nr 12/2020

Poradnik obserwatora

Inne materiały

Rozrywka

Poczta

Sprostowanie